De specifieke, financiële, toprisico’s voor de gemeente Heusden zijn:
Grondexploitatie € 8.300.000, diverse kans%
(programma Economie en recreatie en Bouwen en wonen)
De complexe en langdurige processen rondom projecten, brengen risico’s met zich mee. Dit kan leiden tot tegenvallende resultaten, waardoor verliezen hoger uit kunnen vallen dan verwacht. Verliezen zijn afgedekt met voorzieningen. Wanneer voorzieningen ontoereikend blijken, moet het gemeentelijk weerstandsvermogen toereikend zijn om aanvullende verliezen op te kunnen vangen.
De algemene risico’s zijn doorgerekend voor alle relevante projecten. Het grootste deel van het algemene risico betreft het risico van afnemende prijzen bij een tegenvallende economische ontwikkeling. In de risicoanalyse is rekening gehouden met het scenario van een economische teruggang waarbij verkoopprijzen dalen, de verkopen vertragen en de jaarlijkse indexering van de grondprijzen lager uitvalt. Het renterisico blijft gezien de opbouw van de leningenportefeuille de komende jaren beperkt.
Voor alle grondexploitaties zijn de project specifieke risico’s en de bijbehorende kans van optreden in beeld gebracht. Risico’s doen zich niet allemaal tegelijk voor. Op basis van een Monte Carlo Analyse is het benodigde weerstandsvermogen vanwege project specifieke risico’s in beeld gebracht. Voor winstgevende grondexploitaties kunnen verliezen (deels) worden gedekt uit de positieve resultaten.
Het grootste deel van de project specifieke risico’s komt voor rekening van De Grassen. Het voornaamste risico is dat de opbrengsten lager uitvallen als een deel van de vervolgfasen uiteindelijk niet gerealiseerd kan worden.
Begin 2021, voor de jaarrekening 2020 zijn nieuwe risicoanalyses opgesteld om het mogelijke effect van optredende risico’s in beeld te brengen. Dit zijn recente analyses en de uitkomsten hiervan vormen ook input voor de paragraaf weerstandsvermogen bij de begroting 2022. De ontwikkelingen in de loop van 2021 (tot augustus) geven geen aanleiding om voor wat betreft de begin 2021 opgestelde risicoanalyses grote wijzigingen te verwachten. De woningprijzen zijn sterk gestegen. Er zijn in de loop van 2021 veel positieve signalen over het herstel van de economie van corona.
Invoering privatisering bouwtoezicht € 500.000, 90% kans
(programma Openbare orde en veiligheid)
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), is op 14 mei 2019 door de Eerste Kamer aangenomen. De invoeringsdatum van de wet is gelijktijdig met de invoering van de Omgevingswet en daarom uitgesteld tot 1 juli 2022. Ondertussen wordt er steeds meer duidelijk over deze wet en de gevolgen voor de organisatie, er blijven echter ook nog steeds veel vragen.
Het financiële risico van deze wet ontstaat vooral door het verlies aan inkomsten uit de leges. Daar komt nog bij dat werkzaamheden veranderen wat een effect kan hebben op de benodigde ureninzet. Er zijn specifiek voor de Wkb (in afwijking van de omgevingswet) nog geen afspraken gemaakt over de financiële compensatie tussen VNG en Rijk.
De risico-inschatting is gelijk gebleven en wordt onderschreven door een impactanalyse die onlangs extern is uitgevoerd. Uiteraard zijn hiervoor ook diverse aannames gedaan gezien de onzekerheden die er nog zijn.
Bedrijfscontinuïteit: onderbreking ICT voorzieningen € 1.500.000, 30 kans%
(programma Bestuur en beheer)
Dit risico is gericht op een serieus incident waarvoor, rekening houdend met getroffen maatregelen, de kans klein wordt geacht. Afhankelijk van het incident en de omvang van de onderbreking varieert de kans. De kans op een korte onderbreking is aanzienlijk groter dan een langdurige onderbreking. De financiële impact zit vooral in het mogelijk moeten vervangen van hardware bij een groot incident, inhuur van externen in geval van een ransomware aanval en de inzet die het kost om getroffen data te reconstrueren. Door een toename van aanvallen is de kans verhoogd. Daarnaast is op basis van de kosten die andere gemeenten hebben moeten maken ook de verwachte financiële impact verhoogd.
Compensatie BTW voor sportlasten valt lager uit € 330.000, 70% kans
(programma Sport en Cultuur)
Om sport en beweging te stimuleren konden gemeenten in het verleden de btw die aan hen in rekening werd gebracht in aftrek brengen. Met ingang van 1 januari 2019 is dit recht vervallen. Dit heeft tot gevolg dat alle inkoop btw kostenverhogend is geworden. Daar staat tegenover dat gemeenten ter compensatie een specifieke uitkering aan kunnen vragen (SPUK). Uitgangspunt is dat het Rijk op deze manier de gemeenten volledig compenseert. Het budget is echter gemaximeerd. De verantwoording over 2020 is inmiddels via SISA ingediend en bedraagt € 467.170. Op begrotingsbasis is door het Rijk bepaald dat de verwachte vergoeding voor gemeenten over 2020 80% is, dit is verwerkt in de jaarstukken. Voor 2021 is een compensatie ter grootte van € 1.425.661 aangevraagd, hiervan is op voorschotbasis 76,94% toegekend. Het risico over 2021 is daarom (afgerond) € 330.000, 23% van de totale begrote BTW kosten voor sport.
Vervallen specifieke toprisico’s
De volgende specifieke, financiële, risico’s voor de gemeente Heusden waren opgenomen in de toprisico’s van de vorige paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Deze zijn echter nu vervallen:
Corona
(diverse programma’s)
Steeds vaker klinkt dat we moeten leren leven met Corona en de impact hiervan op de samenleving. Dit geldt ook voor de impact op (de risico's van) de gemeente. Er wordt daarom geen afzonderlijke impactanalyse meer uitgebracht maar het is nu volledig geïntegreerd in de bestaande structuren, waaronder de P&C documenten. Voor de risico analyse betekent dit dat waar het risico nog steeds van toepassing is het risico afzonderlijk is opgenomen in deze inventarisatie. Algemeen geldt overigens dat veel van de risico's inmiddels vervallen zijn. Dit kan ook zijn omdat inmiddels zoveel duidelijk is geworden dat een financiële tegenvaller verwerkt kan worden en geen risico meer is.
Huisvesting brandweer Drunen
(programma Openbare orde en veiligheid)
Het proces om te komen tot nieuwbouw van een brandweerkazerne in Drunen loopt. Financiële consequenties hiervan zijn onderdeel van besluitvorming waardoor het risico kan vervallen.