Een Nota Grondbeleid geeft over het algemeen inzicht in de relevante wet- en regelgeving bij de uitvoering van het grondbeleid. Ze bevat de gehanteerde uitgangspunten voor het grondbeleid. Het gaat dan bijvoorbeeld over samenwerking en ontwikkelstrategie, verwerving en beheer van gronden, uitgifte, grondprijsbepaling en verkoop van gronden, kostenverhaal, de vaststelling van grondexploitaties, de budgetcyclus en het projectmatig werken. Bij ons vormt het verkoopbeleid ten aanzien van de cultuurgronden ook altijd een onderdeel van de nota. Pachtvrije cultuurgronden worden tijdelijk verpacht en kunnen zo nodig ingezet worden om andere doelen te realiseren. Bijvoorbeeld door deze gronden in te zetten als ruilgrond om elders mogelijkheden te creëren.
De vorige Nota Grondbeleid van 2016 had als inzet een ondernemend grondbeleid in een veranderende wereld. Die nota anticipeerde nog op de ontwikkelingen in de periode kort na de financiële crisis.
In de nieuwe Nota Grondbeleid van 2021 zijn de piketpalen gezet voor een grondbeleid dat een middel is om ambities op uiteenlopende beleidsvelden mogelijk te maken. De bijbehorende routekaart helpt daarbij om richting te geven en maakt de afwegingen die gemaakt worden inzichtelijk. Dit geeft de ruimte om te anticiperen op onder meer de ontwikkelingen op de woningmarkt, de woningbehoefte die per kern kan verschillen, de opgaves in het kader van duurzaamheid en de benodigde ruimte voor bedrijvigheid. Daarbij kan ook rekening worden gehouden met de mate waarin de markt of stakeholders zelf in staat zijn om meer mogelijk te maken.
De uitdaging is om de verschillende (beleids)ambities uit een nieuwe omgevingsvisie optimaal te combineren om meer mogelijk te kunnen maken. Dit alles binnen de gestelde beleidskaders met een goede balans tussen financieel rendement, maatschappelijk rendement en risicoprofiel. Kostenverhaal met een link naar de omgevingsvisie is noodzakelijk om een evenredige bijdrage te kunnen vragen van alle gebiedsontwikkelingen (ook die van derden). Als alle ontwikkelingen delen in de verhaalbare kosten kan de gemeente gemeentebreed meer mogelijk maken.
Met de huidige grondpositie van de gemeente is het mogelijk om te sturen op de realisatie van beleidsdoelen en ambities. De realisatie van voldoende sociale woningbouw, woningen voor starters en senioren blijft een aandachtspunt voor de komende jaren. In de woonvisie van 2020 is ingezet op meer woningbouw voor deze doelgroepen, ook op gronden van derden. De gemeente zal eisen stellen aan het programma in het bestemmingsplan / omgevingsplan.
De verwachting is dat het aantal projecten op gronden van derden toe kan nemen. Daarmee neemt het belang toe om kostenverhaal bij nieuwbouwprojecten beter mogelijk te maken. In 2021 is gestart met de opzet van een nota kostenverhaal. De insteek is om een flexibele maar ook robuuste opzet te creëren voor kostenverhaal.
Ook de ontwikkelingen rondom duurzaamheid en energietransitie vragen de komende jaren de nodige aandacht. Toekomstige opgaven kunnen leiden tot investeringen in projecten die in de basis vergelijkbaar zijn met investeringen in grondexploitaties. Bij dergelijke projecten is ook sprake van een actieve dan wel faciliterende rol van de overheid, van plankosten, van een investeringsbedrag, een terugverdienperiode, mogelijke samenwerkingsvormen, mogelijke fondsvorming en de beheersing van risico’s.
